تعریف کلی رنگ:
علم شناخت رنگ در دکوراسیون داخلی ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است .آنچه به صورت عمومی تحت عنوان، «رنگ» می‌شناسیم، به صورت علمی، از دو مفهوم «رنگ» و «نور» تشکیل شده. که از ماهیتی متفاوت برخوردارند.رنگهای اصلی شامل، رنگهای «قرمز»، «زرد»، «آبی» است.
از ترکیب این سه رنگ، همه رنگهای ممکن، بوجود می آیند. این ترکیب شدن را، ترکیب افزایشی میگویند. با ترکیب رنگ سفید یا مشکی به آنها میتوان، به کیفیت‌های بصری متفاوتی، مثل درخشندگی، یا رنگ مردگی رسید. نورهای اصلی که شامل، «قرمز»، «سبز» و «آبی» هستند، و تمامی نورهای اصلی، با ترکیب آنها قابل ایجاد می‌باشند. حاصل ترکیب تمامی نورهای اصلی با هم، «نور سفید» است، و بالطبع عدم حضورشان، «مشکی راحاصل می‌شود.
از سوی دیگر، با ترکیب این سه رنگ، به صورت دو به دو، سه رنگ دیگر نیز، به دست می آید؛ که عبارتند از : قرمز (ماژنتا)، آبی (سایان)، و زرد . یونگ مشخص کرد، که رنگ های اصلی یا رنگ های اولیه، و نیز رنگ های درجه دوم یا ثانویه، چه رنگ هایی هستند. هر جا نور وجود دارد، رنگ نیز هم هست. و با وجود نور است، که رنگ نمود پیدا می کند؛ و می تواند حضور داشته باشد.
از این رو باید گفت که : رنگ همان نور، و نور نیز همان رنگ است. تمامی اشیا این خاصیت را دارند، که وقتی در برابر نور قرار می گیرند، بخشی یا تمامی آن را منعکس کنند . این پدیدار سبب پیدایش، رنگ اجسام می شود.
رنگ های مختلف از ترکیب، سه رنگ اصلی، زرد و قرمز و آبی، تشکیل شده است . به این سه رنگ، رنگ های اصلی یا اولیه، گفته می شود . از ترکیب رنگ های اولیه، رنگ های ثانویه تشکیل میشوند؛ که عبارتند از: سبز (آبی +زرد)، بنفش (آبی + قرمز )، و نارنجی (زرد + قرمز ). رنگ های مقابل هم در چرخه رنگ (رنگ های متمم )، اثر یکدیگر را خنثی می کنند. در این دایره، رنگهای مکمل را می بینیم. هر رنگ، مقابل رنگ مکمل خود قرار گرفته است. رنگ مکمل، هماهنگ ترین و چشم نوازترین، و متعادل ترین و متوازن ترین، ترکیب برای رنگ مورد نظر ماست.
رنگ‌هاى مکمل، در واقع نوعى تضاد هستند؛ که به هنگام مشاهده همدیگر را طلب مى‌کنند؛ و در کنار هم ایجاد تحرک مى‌کنند؛ و یکدیگر را کامل مى‌کنند. هرگاه دو رنگ مکمل باهم ترکیب شوند، نتیجه خاکسترى خواهد بود؛ و تحرک آن از بین خواهد رفت؛ و رنگى خنثیٰ بدست خواهد آمد. رؤیت یک رنگ باعث مى‌شود، تا مکمل آن رنگ، بر روى رنگ همجوار آشکار گردد. مى‌توان همه‌ٔ رنگ‌هاى مکمل را، دو به دو، با نسبت‌هاى نامساوى، و مساوى، با هم ترکیب نمود؛ و طیف وسیعى از خاکسترى‌هاى رنگى به‌دست آورد.
مکمل رنگ قرمز <- رنگ سبز (آبى + زرد).
و مکمل رنگ زرد <- رنگ بنفش (آبى + قرمز).
مکمل رنگ آبى <- رنگ نارنجى (زرد + قرمز).
با توجه به سه رنگ اصلی: (آبی، قرمز و زرد)، رنگ مکمل هر رنگی ، رنگ یا رنگ های اصلی بکار نرفته، در رنگ مورد نظر است. مثلا رنگ نارنجی، چون از قرمز و زرد، تشکیل شده، پس مکمل اش آبی است. یا مکمل رنگ قرمز (آبی+ زرد)، سبز است.
انواع رنگ ها:
رنگهای کروماتیک:
بین رنگهای قرمز ، زرد ، آبی ، سبز و … از یک سو و رنگهای سفید ، سیاه و خاکستری از سوی دیگر، تفاوت وجود دارد. به رنگهایی که در طیف رنگی می باشند ، کروماتیک می گویند. رنگهای کروماتیک بسیار زیاد هستند، که مهمترین آن ها، رنگهای اصلی، ( زرد ، قرمز و آبی ) می باشند.
رنگهای اکروماتیک:
کیفیتی که در اغلب رنگها وجود دارد، در رنگ های سفید، سیاه و خاکستری وجود ندارد. به این سه رنگ که فاقد رنگ هستند ، رنگ اکروماتیک میگویند. رنگ سفید در واقع رنگ نیست ، بلکه عدم وجود رنگ است.
روانشناسی رنگ ها:
در این بخش به بحث روانشناسی رنگ ها ، و استفاده از رنگ در دکوراسیون داخلی خواهیم پرداخت. و همچنین در مورد رنگ های سرد و گرم، صحبت خواهیم کرد.با وجودی که اثر رنگ ها تا حدودی ذهنی است، و در مورد اشخاص مختلف فرق میکند؛ امّا برخی از تاثیرات رنگ ها، دارای معنی یگانه ای، در سراسر جهان هستند.
رنگ هایی که در طیف رنگ ها، در ناحیه قرمز قرار دارند، به عنوان رنگهای گرم، شناخته می شوند؛ که دامنه اش از احساسات گرم و صمیمانه، تا احساس خشم و عصبانیت، متغیر است. رنگهایی که در ناحیه آبی طیف قرار دارند، رنگهای سرد نامیده می شوند؛ و شامل آبی، ارغوانی و سبز، هستند. این رنگها معمولاً آرامش بخشند، امّا گاهی نیز ممکن است، احساس غمگینی و بی تفاوتی را به ذهن آورند.
رنگ ها در داخل طراحی
قرمز:
مشاهده قرمز، فشار خون و ضربان قلب را بالا می برد. در عین حال اشتها را نیز زیاد می کند. اگر دقت کرده باشید می بینید، که در بسیاری از رستورانها از این رنگ استفاده می کنند. بنابراین بهترین گزینه برای رنگ کردن اتاق غذاخوری است.
«رونالد هانت» در کتابش به نام، «هفت کلید رنگ درمانی» این پرتو را انرژی ساز، و پدر سر زندگی و نشاط قلمداد می کند. مثلاً در درمان مسمومیت های خونی ، لباس های زیر بیمار باید برای مدت طولانی، تقریباً ۲ تا ۳ ماه، رنگ قرمز خالص باشد؛ و روزانه پانزده تا بیست دقیقه غرق تماشای رنگ قرمز خالص شود، یا فکرش را روی رنگ قرمز متمرکز کند. هر موقع که احساس کردید بدنتان کمبود انرژی دارد، و یا ضعف جسمی دارید، رنگ قرمز را در ذهنتان تصور کنید.
نارنجی:
خصوصیاتی شبیه قرمز دارد. اما در عین حال حس گرما و صمیمت، ایجاد می کند. می توانید در دکوراسیون داخلی منزل به ویژه اتاق نشیمن، و جایی که افراد خانواده دور هم جمع می شوند، از آن استفاده کنید.
زرد:
رنگ زرد آفتابی و روشن و می تواند، در اتاق های خانوادگی همچنین در دکوراسیون داخلی تجاری و کافه ها، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین برای پر نور جلوه دادن، فضاهای کم نور مثل: راهرو و کوریدور نیز، مناسب است.
آبی:
آبی آرامبخش، تسکین دهنده، ریلکس کننده. به همین دلیل پزشکان سعی می کنند، در مطب خود از این رنگ بیشتر استفاده کنند. بهتر است، در اتاق خواب و سرویس بهداشتی، حمام و دستشویی، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین از این رنگ میتوان، در دکوراسیون داخلی اداری، جهت ایجاد محیطی آرام برای کارمندان، استفاده کرد. از آنجایی که این رنگ جلوی اشتها را می گیرد، برای اتاق غذاخوری مناسب نیست.
سبز:
سبز رنگی چند منظوره است، هم می تواند گرما و حرارت ایجاد کند، هم آرامش و خوشی. رنگ سبز همان احساسات آبی را در بر دارد، با این تفاوت که قدری گرم تر و انعطاف پذیرتر است. باز هم اگر دقت کرده باشید می بینید، که در اتاق عمل از این رنگ استفاده می کنند. سبز کمرنگ، برای اتاق خواب و نشیمن مناسب است؛ و ترکیب های پر رنگ تر، برای آشپزخانه و غذاخوری خوب است. این رنگ در ارتباط با غذا و سلامتی هم هست.
بنفش:
کسانی که طرفدار این رنگ هستند، می توانند از آن در اتاق مطالعه و غذا خوری استفاده کنند. والدین می توانند، در فضای بازی بچه ها از این رنگ استفاده کنند.
سفید:
سفید سمبل خلوص، بی گناهی، پاکی، آرامش و صلح است. رنگ سفید القاء کننده، آرامش، صفا و آسایش، است. سفید به همراه خلوصش، یکی از کاربردی ترین رنگ ها، در طراحی دکوراسیونی یک فضا است؛ زیرا که با همه رنگ ها قابل ترکیب است. (منظور از ترکیب در این مباحث، کنار هم قرارگیری رنگ ها، در یک کمپوزسیون (ترکیب) رنگی در فضا است.)
به کارگیری رنگ سفید در فضا، به خصوص برای پوشش های اصلی، آن مکان را روشن تر و بزرگ تر جلوه می دهد. بنابراین برای فضاهای کوچک و کم نور، انتخاب ایده آلی است. سفید خالص، هنگامی که با نور طبیعی نور پردازی می شود، یک رنگ گرم را ایجاد می کند؛ ولی در زیر نورهای مصنوعی به نظر سرد می رسد.
در نتیجه با اضافه کردن نورهای زرد، قرمز و قهوه ای، در کنار نور مصنوعی مانند: فلورسنت، و یا افزودن لوازمی به یک و یا چند رنگ یاد شده، در محیط تغییر می کند. این رنگ ها از کیفیت سفید نمی کاهند، بلکه آن را گرم تر می کنند. رنگ سفید برای فضاهائی با عناصر معماری قدیمی، و یا جهت ایجاد هماهنگی بین سبک های کاملاً مجزای معماری، بسیار ایده آل است.
برای حفظ آرامش فضایی با سطوح سفید می توان، از لوازمی با رنگ های خنثی و بافت های طبیعی، مانند: چوب استفاده نمود. و برای ایجاد تضادهای ظریف و زیبا، تعدادی رنگ های دراماتیک نیز، به این ترکیب افزود.
رنگ های خنثی:
رنگ های خنثی، در دسته رنگ هایی هستند، که از میزان زیادی سفید برخوردار بوده؛ ولی به هیچ یک از رنگ های اولیه و ثانویه متمایل نیستند. با این تعریف رنگ های کم مایه، مانند: صورتی کم رنگ، یا آبی آسمانی، جز رنگ های خنثی محسوب نمی شوند. ولی رنگ کرم، یکی از رنگ های خنثی، به حساب می آید. همین مسئله در مورد خاکستری روشن، که از مشکی نشأت گرفته است نیز، صدق می کند.
این رنگ ها در بسیاری از مواد طبیعی، مانند: سنگ ها، خاک، زمین، چوب، حصیر، شن و امثال این ها، و یا در برخی از موارد مصنوعی، مانند: فلز، شیشه، سیمان و غیره، دیده می شوند. همچنین رنگ خنثی، در دنیای دکوراسیون از اهمیت بسیاری برخوردار بوده؛ و کاربردی هستند. خنثی بودن آنها به این معناست که می توانید، به راحتی در کنار هر رنگ دیگری، بدون احتمال وجود از دست رفتن زیبایی های هر یک، به خصوص رنگ ها، ترکیبی مناسب در فضا ایجاد کرد.
با توجه به آنکه این رنگ ها نیز آرام بخش، و ملایم هستند، با پوشش دیوار به یکی از آنها می توان، پس زمینه خوبی برای نصب تابلو، نوارهای چاپی و کاغذی، پرده ها، به طور کلی دیوارکوب ها، فراهم آورد.
اگر فضا به قدری از لوازم دکوراسیونی پر شده باشد، که احساس آرامش را بر هم ریزند، یکی از راه های ایجاد تعادل در محیط با حفظ همان وسائل، رنگ آمیزی سطوح اصلی، یا تعویض پوشش های ثانویه، مانند رومبلی، پرده و غیره، به یکی از رنگ های خنثی است.
هنگامی که قصد دارید قسمتی از فضا مانند، یک دیوار، در، پنجره و یا حتی خرده ریزهایی مانند، دستگیره، چوب پرده، و به طور کلی هر وسیله ای که در محیط وجود دارد، به محض ورود بیننده به داخل، نظر او را جلب نکند، آنها را به یکی از رنگ های خنثی رنگ آمیزی کرده؛ و یا رنگ خنثی را در انتخاب آنها در نظر بگیرید.
از این خاصیت رنگ های خنثی، برای رفع عیوب معماری و شکستگی ها و فرورفتگی ها، می توان بهره زیادی کسب کرد. به عنوان مثال، با رنگ آمیزی بخشی از فضا که دارای مشکل ساختاری است، و شما نمی خواهید فوری مورد توجه بیننده قرار بگیرید، توسط یکی از رنگ های خنثی، به راحتی می توانید، آن را در نظر اول بپوشانید. به کارگیری این رنگ در محیط نیز، با اهداف گوناگون دکوراسیونی صورت می گیرد.
نصب تابلوئی به رنگ زرد، با خاصیت گرم، در فضایی که اغلب پوشش ها و لوازم دکوراسیونی آن از رنگ های خنثی انتخاب شده است، می تواند دارای دو هدف باشد: ۱. جلب نظر بیننده به طرف اثر هنری تابلو، که در اینجا با نورپردازی این تأکید را بیشتر کرده است. ۲. تغییر فضای یکنواخت با عنصری، با رنگ آمیزی گرم تر و انرژی دارتر. این رنگ های خنثی در پرده های مختلف از روشن تا تیره وجود دارند، و به لحاظ سبک جز ترکیبات رنگی مورد استفاده در سبک کلاسیک هستند.
به عنوان نمونه، اگر طراح داخلی به لزوم جلوه دادن فرورفتگی در کنار پنجره و پله، تأکید داشت، به طور قطع یک و یا ترکیبی از چند رنگ گرم را، در کنار رنگ های ملایم و خنثی، به کار می برد. تا به این ترتیب نظر هر بیننده در حال عبور از آن محیط را، به خود جلب کند. ولی اکنون با انتخاب اغلب پوشش های محیط، به رنگ خنثی، مقصودی برعکس داشته، و ممکن است، هنگامی که فردی از پایین به بالا آمده، و یا از پله ها به طبقه پایین می رود، حتی این فضا را نادیده بگذرد.
کاربرد و روانشناسی رنگ ها در طراحی معماری:
در میان این پوشش ها، دیوارها به جهت وسعت حضورشان در فضا، جایگاه ویژه ای داشته، و میزان تأثیر گذاریشان بر دیگر لوازم دکوراسیونی بسیار چشم گیرتر است. گذشته از موضوع تأثیر بر روی دیگر لوازم محیط، دیوارها و رنگ انتخابشان، در تغییر وسعت و نور فضا نیز، بسیار مؤثر هستند.
روان شناسی رنگ ها می تواند، فاکتور مهمی هم در فضای داخلی، و هم در فضای خارجی خانه ها، به شمار رود. به عنوان مثال اگر قصد فروش خانه خود را دارید، یکی از بهترین کارهایی که می توانید برای جذب مشتری بیشتری انجام دهید، رنگ کردن است. رنگ سفید یکی از گزینه هایی است، که با انتخاب آن می توانید، امید بیشتری به سریع تر فروش رفتن خانه خود داشته باشید.
رنگ ها در دو بستر اصلی در محیط حضور می یابند:
- پوشش های اصلی فضاها شامل دیوارها، کف ها، سقف ها و در.
- لوازم دکوراسیون شامل مبلمان، پرده ها، فرش و غیره.
در مقام مقایسه این دو قالب با هم، به لحاظ نقش دکوراسیونی شان در محیط، وپوشش های فضا، از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند؛ زیرا که نسبت به لوازم دکوراسیونی ثابت تر بوده. و به گونه ای نقش پس زمینه را برای آن لوازم اجرا می کنند.
ابتدا اجازه دهید در مورد فضای خارجی بحث کنیم.اگر میخواهید نمای خانه خود را رنگ کنید، رنگ نمای خانه های اطراف بسیار مهم هستند؛ و رنگ خانه شما باید حتماً با آنها هماهنگی داشته باشد. خانه ای که نمای آن رنگ نامتعارفی داشته باشد، می تواند زیبایی کل خانه های محله را بگیرد. در این قسمت چند پیشنهاد برای رنگ نما ارائه می شود: سفید استخوانی، آبی، کرم، بژ، سبز، زرد.
در انتخاب رنگ در و پنجره نیز باید دقت کنید. اگر آنقدر بودجه ندارید، که کل خانه را رنگ کنید، بهتر است فقط درها و پنجره ها را رنگ کنید. در این میان درب ورودی، از سایر بخش ها مهم تر است. رنگ آن را از میان خانواده رنگ های گرم انتخاب کنید؛ که هر کس وارد خانه می شود، با دیدن درب ورودی خوش آمد گرمی را احساس کند. آجری، قهوه ای سوخته و آبی و سبز پر رنگ، جزء بهترین گزینه ها، محسوب می شوند.
در فضای داخلی هم همین مطالب صدق می کنند. رنگ های روشن و خنثی اتاق را روشن تر و بزرگ تر جلوه می دهند و مثل همیشه سفید جزء اولین گزینه هاست. پیش از انتخاب رنگ برای فضای داخلی خانه حتماً به مبحث روان شناسی رنگ ها توجه داشته باشید. با این کار هم حالت های روانی ساکنین خانه تعدیل می گردد و هم هر کس وارد خانه شما می شود احساس صمیمیت بالاتری را از جانب شما دریافت می کند.
